29 marca 2024, 12:39

Teraz

17°

Fakty

A A A

OSTRZESZÓW: 75 rocznica „Krwawej soboty”

20 stycznia 1945 roku to jedna z najczarniejszych dat w historii Ostrzeszowa. W przeddzień wyzwolenia miasta, wycofujący się w popłochu żołnierze niemieccy zamordowali czternaście osób, a kolejnych osiemdziesiąt uwięzili. W 75. rocznicę „Krwawej soboty” na ostrzeszowskim rynku zebrali się samorządowcy, kombatanci, harcerze i uczniowie szkół średnich. Miejsce organizowania corocznych obchodów ma ścisły związek z wydarzeniami sprzed lat. To właśnie przed ratuszem okupanci przeprowadzili egzekucję, a pamięć jej ofiar uczczono tablicą umieszczoną u wejścia do budynku. Okolicznościowe przemówienie wygłosiła podczas poniedziałkowej uroczystości Mirosława Rzepecka.
- W sobotę, 20 stycznia 1945 roku, od wczesnego rana rozwścieczeni niemieccy żandarmi wchodzili do mieszkań ostrzeszowian poszukując mężczyzn. Zastanych w domach aresztowano i sprowadzano pod ratusz. Na ulicach patrole żandarmów „polowały” na Polaków, strzelając do niewinnych ludzi. Zamordowano 14 osób: Alojzego Adamskiego, Ignacego Biernata, Szczepana Biernata, Jana Kubasika, Ignacego Kubasika, Józefa Morawę, Franciszka Poszwę, Mariana Rutkowskiego, Zbigniewa Biernackiego, młodego chłopca Gruszkę, Waleriana Stempniewicza i Mariana Strenka. Przez pomyłkę zginął też jeden z niemieckich osadników. Aby sterroryzować aresztowanych, niemieccy żandarmi na oczach współwięźniów rozstrzelali pod ratuszem kilkunastoletniego ucznia krawieckiego Walentego Płaczka. Około 80 Polaków - mieszkańców miasta doprowadzono do budynku byłego obozu jenieckiego (obecnie budynek LO), tam ich osadzono z zamiarem rozstrzelania następnego dnia. Wykonaniu wyroku zapobiegło szybkie natarcie wojsk radzieckich. Wczesnym rankiem 21 stycznia 1945 r. ul. Wieluńską wjechały do Ostrzeszowa radzieckie czołgi. Po nich od ul. Grabowskiej nadjechała kolejna grupa czołgów. Około godz. 8:30 zakładnicy byli wolni. W Ostrzeszowie zakończyła się, trwająca 1970 dni hitlerowska okupacja.
Przy głównej alei ostrzeszowskiego cmentarza znajduje się mogiła ofiar „Krwawej soboty”. Jest miejscem wiecznego spoczynku 9 spośród 14 zamordowanych 20 stycznia 1945 r. Na nagrobnej tablicy widnieje wymowny napis „Życie Wasze Ojczyznę wskrzesiło”. Tam również złożono znicze i wiązanki kwiatów.
- Jaka to niesprawiedliwa śmierć, kiedy w ostatnim dniu okupacji kilkunastu mieszkańców naszego miasta straciło życie – powiedział burmistrz Patryk Jędrowiak. – Ale niestety, taka jest wojna i to musimy wspominać, bo to główne wydarzenie, przez które wspominamy II wojnę światową, ale i to, co stało się dzień później, bo przecież kolejnych kilkudziesięciu mieszkańców zostało zatrzymanych i prawdopodobnie następnego dnia straciłoby swoje życie. To się nie stało dzięki zakończeniu II wojny światowej.
Burmistrz przypomniał przy tym, że ulica 21 Stycznia, przy której zlokalizowane jest m.in. Starostwo Powiatowe i Sąd Rejonowy upamiętnia właśnie dzień zakończenia niemieckiej okupacji. Dodajmy, że modlitwę w intencji ofiar „Krwawej soboty” odmówił ks. Leszek Szkopek – proboszcz parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej.

Autor: lukasz.smiatacz@radiosud.pl